Opis przypadku

Pacjent w wieku 37 lat zgłosił się na kompleksowe leczenie stomatologiczne. Istniejąca przetoka oraz okresowe umiarkowanie nasilone dolegliwości bólowe zdecydowały o tym, że jednym z pierwszych leczonych zębów była lewa dolna szóstka (fot. 1). Zdjęcie rentgenowskie wykonane przed leczeniem wskazywało na przeprowadzone uprzednio leczenie endodontyczne tego zęba, nieprawidłowo opracowane i wypełnione kanały korzeniowe, jak również obecność dość dużego stanu zapalnego w tkankach okołowierzchołkowych (fot. 2). Sąsiednie zęby pomimo wadliwych i wymagających wymiany wypełnień były żywe i prawidłowo reagowały na zimno. Istniejące w leczonym zębie wypełnienie było nieszczelne i z ogniskami próchnicy. Ponieważ zaś głównym celem powtórnego leczenia endodontycznego jest eliminacja infekcji z wnętrza zęba i zapobieżenie reinfekcji, konieczną procedurą przed jego rozpoczęciem jest takie przygotowanie zęba, by zapewnić dobrą izolację jego wnętrza przez cały czas terapii. Stare wypełnienie i próchnicowo zniszczone tkanki zęba zostały doszczętnie usunięte i odbudowane na nowo z kompozytu z zachowaniem dostępu endodontycznego, zaś cały ząb został wyłączony ze zwarcia, by zminimalizować ryzyko jego pęknięcia przed wykonaniem ostatecznej odbudowy. Podczas pierwszej wizyty oprócz przygotowania zęba do leczenia opracowano komorę, zlokalizowano trzy kanały korzeniowe, opracowano ich ujścia oraz wykonano pełne leczenie endodontyczne w kanale dystalnym.

Wybór ten był podyktowany ograniczonym czasem wizyty, a jednocześnie chęcią całkowitego opracowania i wypełnienia przynajmniej części kanałów. Do usunięcia starego wypełnienia z kanału wykorzystane zostały narzędzia Protaper D1-D3 (Maillefer), zaś kanał korzeniowy opracowany został techniką hybrydową z wykorzystaniem narzędzi ręcznych (pilniki K) oraz maszynowych (Protaper Universal) (Maillefer). Podczas całego leczenia endodontycznego stosowano wielokrotne płukanie 5, 25% podchlorynem sodu. Końcowe płukanie wykonano 40% kwasem cytrynowym z dodatkową aktywacją ultradźwiękami, następnie 5, 25% podchlorynem sodu, który również aktywowano ultradźwiękami i alkoholem izopropylowym. Długość roboczą określono przy endometru, uzyskując całkowitą drożność kanału (patencję). Wypełnienie przeprowadzono z użyciem gutaperki i uszczelniacza AH Plus (Dentsply) metodą kondensacji pionowej. Podczas kolejnej wizyty, która miała miejsce dwa tygodnie później, w analogiczny sposób opracowano i wypełniono pozostałe kanały: przedni policzkowy i językowy. Końcowe zdjęcie rentgenowskie wykazało całkowite wypełnienie systemu kanałów w leczonym zębie. Na uwagę zasługuje widoczna cieśń łącząca kanały przednie niemal do połowy ich długości, jak również osobne otwory wierzchołkowe w każdym z kanałów. Warto zwrócić również uwagę na znaczące zmniejszenie przejaśnienia w tkankach okołowierzchołkowych przy kanale dystalnym, który był leczony jako pierwszy. Koresponduje to z relacją pacjenta, który zauważył zniknięcie przetoki w ciągu zaledwie kilku dni po pierwszej wizycie (fot. 3). Leczenie zakończone zostało odbudową kompozytową zęba, będącą przygotowaniem do planowanej korony protetycznej (fot. 4, 5).

Podsumowanie

Powtórne leczenie endodontyczne z reguły oznacza konieczność eliminacji z wnętrza zęba zainfekowanej zawartości. Ważniejsze jest zatem to, co usuniemy z zęba, niż to, co do niego włożymy. Wstępne opracowanie ubytku z próchnicy, odbudowa brakujących ścian zęba oraz rutynowe stosowanie koferdamu stanowią niezbędne minimum, które w połączeniu z chemomechanicznym opracowaniem kanałów daje zdecydowanie duże szanse na pozytywny wynik leczenia bez konieczności rutynowego stosowania preparatów na bazie wodorotlenku wapnia. Wodorotlenek wapnia może być stosowany w już opracowanych kanałach, ale jednocześnie jest potem trudny do doszczętnego usunięcia z wnętrza zęba. Dlatego prostszym rozwiązaniem jest wypełnienie kanałów bezpośrednio po ich opracowaniu. Przywiązywanie zbyt dużej wagi do użycia preparatów z Ca(OH)2 może również wpływać na nieświadome obniżenie standardu chemomechanicznego opracowania wnętrza zęba, co w połączeniu z przedłużaniem leczenia i powtarzanym wielokrotnie otwieraniem ubytku może niekorzystnie wpływać na końcowy wynik terapii. W opisanym wypadku leczenie podzielono na etapy ze względu na ograniczony czas wizyt, zaś pomiędzy kolejnymi zabiegami ubytek zamknięty był tylko kompozytem typu flow. Pomimo jednoetapowego leczenia endodontycznego i dużych zmian okołowierzchołkowych uzyskano pozytywny wynik, czego dowodem jest kontrolne zdjęcie rentgenowskie wykonane ok. 5 miesięcy po zakończeniu leczenia, potwierdzające niemal całkowitą odbudowę kości wokół korzeni leczonego zęba(fot. 6).

• Poprzedni
• Następny